ยางจัดฟัน มีกี่แบบ แต่ละแบบใช้งานอย่างไรกับการจัดฟันบ้าง ?

ยางมีความสำคัญมาก ๆ ในการจัดฟันเหล็ก ยางจัดฟัน หรือ elastics for braces มีอยู่หลายแบบที่ทันตแพทย์จัดฟันใช้เพื่อช่วยยืดฟันและแก้ไขปัญหาการกัดในเด็ก วัยรุ่น และผู้ใหญ่ โดยทั่วไปแล้วมักใช้เพื่อช่วยปรับปรุงการยึดเกาะของฟัน นอกจากนี้ยังมักใช้เพื่อช่วยปิดช่องว่าง หรือตรวจสอบให้แน่ใจว่าช่องว่างในการจัดฟันมีการปิดไปในทิศทางที่ถูกต้องแล้วหรือไม่ ซึ่งเราจะมาทำความรู้จักเกี่ยวกับการยางจัดฟันที่นี่

ทำความเข้าใจเกี่ยวกับการทำงานของการจัดฟันเหล็ก

ต้องทำความเข้าใจก่อนว่าการจัดฟันทำงานโดยการออกแรงกดเบา ๆ บนฟันอย่างต่อเนื่องเพื่อค่อย ๆ เคลื่อนฟันไปยังตำแหน่งที่เหมาะสมที่สุด บางครั้ง ทันตแพทย์จัดฟันจะแนะนำให้คนไข้นั้นสวมยางจัดฟัน (elastics for braces) เพื่อใช้แรงกดเพิ่มเติมในทิศทางเฉพาะเพื่อเคลื่อนฟันซี่หนึ่งซี่หนึ่งหรือหลายซี่ ยางยืดมักใช้ร่วมกับเหล็กจัดฟัน และยังมีการใช้ยางจัดฟันกับการจัดฟันแบบใส หรืออุปกรณ์อื่น ๆ เพื่อแก้ไขการกัดได้อีกด้วย

ทำความรู้จักเกี่ยวกับ ยางจัดฟัน (elastics for braces)

ยางจัดฟันสำหรับจัดฟันสามารถถอดออกได้ และสวมใส่ตามช่วงเวลาที่ทันตแพทย์จัดฟันกำหนด ขึ้นอยู่กับว่าต้องเคลื่อนไหวมากน้อยเพียงใดในการรักษาของคุณ เมื่อสวมใส่เต็มเวลาจะถอดยางยืดออกเพื่อรับประทาน บางครั้งทันตแพทย์จัดฟันอาจแนะนำให้สวมยางยืดเฉพาะตอนกลางคืนเท่านั้น หรือเว้นช่วงใดก็ได้ระหว่างนั้น ซึ่งแต่ละคนอาจจะได้รับการใส่ยางจัดฟันไม่เหมือนกัน แต่ที่แน่ ๆ ยางจัดฟันที่อยู่บนเหล็กจัดฟันจะต้องใส่ทุกคนเหมือนกัน ซึ่งยางจัดฟันมีหลายประเภท ยางจัดฟัน มีกี่แบบ ดังต่อไปนี้

ประเภทของยางจัดฟันที่พบเห็นได้บ่อย

ยางมัดเครื่องมือ (Elastic Ties) 

เครื่องมือสายรัดยางยืดหรือที่เราเรียกว่า โอริงจัดฟัน มีลักษณะคล้ายแหวน ที่มีลักษณะแตกต่างกันไปทั้งขนาดและความยาว ตัวยางค่อนข้างยืดหยุ่น ซึ่งยางโอริงทำหน้าที่เชื่อมต่อระหว่างตัวยึดกับสายไฟ เมื่อการยึดเสร็จสิ้น ลวดจะค่อย ๆ เคลื่อนฟันไปยังตำแหน่งที่เหมาะสม สำหรับใช้กับเหล็กจัดฟันหรือเหล็กจัดฟันแบบโลหะโดยเฉพาะ

เชน (Elastic Power-Chains)

เชน หรือ Power-Chains ถือเป็นหนึ่งในเครื่องมือจัดฟันที่ใช้ในการปิดช่องว่างระหว่างฟันหรือเพียงแค่ขยับฟันเข้าหากัน หลายคนเข้าใจผิดว่า Power-Chains ช่วยลดช่องว่างระหว่างฟัน อย่างไรก็ตามไม่ว่า เชน จะสึกหรอมากหรือน้อยนั้นขึ้นอยู่กับปัญหาทางทันตกรรมของแต่ละบุคคล หรือในบางกรณีก็อาจไม่จำเป็นต้องกรอกก็ได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของทันตแพทย์

ยางดึงฟัน (Elastic Rubber Bands)

ยางดึงฟัน ทำหน้าที่เป็นตัวหนีบระหว่างขากรรไกรหรือระหว่างฟันเพื่อให้เคลื่อนไปในทิศทางเดียวกัน ทันตแพทย์จะใส่ยางตามตำแหน่งต่างๆ เช่น ระหว่างฟันบนและฟันล่าง ครั้งละ 1-2 ซี่ ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจและทักษะของแพทย์ และเชื่อมต่อในแนวนอนเพื่อเคลื่อนฟันไปด้านหลังและฟันล่างไปข้างหน้า หรือเลื่อนฟันบนไปข้างหน้าและฟันล่างไปข้างหลังเพื่อให้เครื่องมือจัดฟันทำงานได้ควรใส่ขณะนอนหลับ เพราะมันขัดขวางการเคลื่อนไหวระหว่างการนอนหลับ

คำแนะนำการใช้ยางจัดฟันในการดึงฟัน

• คนไข้ควรจำตำแหน่งที่ดึงฟันให้ดี  แพทย์จะประเมินการเคลื่อนไหวของฟัน ตำแหน่งของหนังยางอาจแตกต่างกันไปในแต่ละเดือน เพราะต้องกลับมาเปลี่ยนยางดึงฟัน ดังนั้นคุณควรให้ความสนใจ และทำซ้ำวิธีการผูกเกี่ยวยางกับทันตแพทย์ทุกครั้ง
• เครื่องมือจัดฟันต้องใช้แรงมากเพราะปากของคุณเปิดและขยับเกือบตลอดเวลา ทำให้ยางเริ่มเสื่อมสภาพและสูญเสียการยึดเกาะภายในเวลาประมาณ 24 ชั่วโมง คนไข้ต้องต้องเปลี่ยนฟันยางทุกวัน 
• ให้ความร่วมมือในการรักษา คนไข้หลาย ๆ ท่านมักจะลืมใส่ แต่การลืมสวมยางดึงฟันอาจทำให้ฟันเคลื่อนช้าได้ การไม่ปฏิบัติตามแผนการรักษาอาจทำให้คุณต้องจัดเหล็กจัดฟันช้ากว่าที่ควรจะเป็น ดังนั้นการให้ความร่วมมือจึงเป็นสิ่งที่ดีที่สุด
• ตรวจสอบเบอร์ยางที่ให้ดี ทันตแพทย์มักจะให้ยางดึงฟันแก่คุณเพียงพอก่อนการนัดหมายครั้งถัดไป แต่ถ้าคุณทำหายและกำลังจะซื้อใหม่ควรโทรสอบถามหมายเลขเหล็กจัดฟันที่ถูกต้อง เพราะแต่ละเบอร์มีความหนาและสามารถออกแรงได้ไม่เท่ากัน ต้องระวังให้ดี

คนไข้ที่จัดฟันเหล็กควรเปลี่ยนบ่อยแค่ไหน ?

เครื่องมือจัดฟันจำเป็นต้องมียางจัดฟันในการช่วยเพิ่มแรงในการเคลื่อนตัวของฟัน เคลื่อนฟันเร็วขึ้นไปยังตำแหน่งที่ทันตแพทย์ต้องการ ยางจัดฟันแต่ละประเภทก็มีอายุการใช้งานที่แตกต่างกัน ต้องเปลี่ยนตัวยึดโอริงและตัวยึดเชนทุกเดือน ในเวลาเดียวกันต้องเปลี่ยนยางยึดจัดฟันทุก 12-24 ชั่วโมง เนื่องจากยางที่ใช้ในการยึดนี้จะสูญเสียความยืดหยุ่นได้เร็วกว่าสองประเภทนั้น 

สรุป

 ยางจัดฟัน จึงมีเครื่องมีที่สำคัญมาก ๆ สำหรับการจัดฟันแบบโลหะ หรือหารจัดฟันเหล็กที่ทาง คลินิกทันตกรรม Dio Dental จะใส่ใจมาก ๆ เพื่อให้การจัดฟันโลหะเป็นไปตามแผนและระยะทางที่กำหนด และยังช่วยให้ฟันมีสีสันสวยงามสามารถสนุกไปกับการจัดฟันได้มาก พร้อมกับช่วยให้ฟันของเราเคลื่อนไปยังตำแหน่งที่ต้องการอีกด้วย ยางจัดฟันที่ใช้ยึดฟันช่วยในเรื่องของปัญหาการกัดได้อีกด้วย ซึ่งยางแต่ละแบบมีอายุการใช้งานที่แตกต่างกัน ดังนั้นจึงควรฟังคำแนะนำจากทันตแพทย์และเรียนรู้เมื่อทันตแพทย์ใส่ยางรัดฟันให้กับคนไข้ให้ดี