หินปูนหรือที่รู้จักกันในชื่อ Calculus ทางทันตกรรม คือการสะสมของคราบหินปูนบนเหงือกและฟันถือเป็นปัญหาช่องปากที่พบบ่อยที่สุด และหินปูนมักทำให้เกิดโรคในช่องปากต่าง ๆ เช่น โรคฟันผุ หรือโรคเหงือก ทำให้มีกลิ่นปาก และยังส่งผลต่อความสวยงามอีกด้วย หากคุณมีฟันเก ฟันซ้อนมากเกินไป หรือฟันหัก การกำจัดคราบจุลินทรีย์ที่สะสมอยู่ในฟันแต่ละวันอาจทำได้ยากขึ้นทำให้เกิดหินปูนง่ายกว่าคนที่มีฟันเรียงเสมอกัน
แนะนำการจัดฟันใส Invisalign และ การจัดฟันเหล็ก ช่วยทำให้ฟันเรียกสวยทำความสะอาดได้ง่ายขึ้น
คราบจุลินทรีย์ที่สะสมอยู่บริเวณฟันและเหงือกจะแข็งตัวเมื่อเวลาผ่านไปบนพื้นผิวของฟัน ซึ่งอาจจะแสดงถึงการดูแลสุขอนามัยในช่องปากที่ไม่ดีพอ หรือไม่มีการเข้ารับการขูดหินปูนเป็นเวลานาน แม้ว่าจะเข้าไปรักษาได้ง่าย ๆ ในคลินิก แต่หลายคนก็ละเลยที่จะเข้าไปพบทันตแพทย์ แต่การป้องกันการก่อตัวของหินปูนด้วยตนเองที่บ้านก็ย่อมเป็นวิธีที่ดีกว่า เพื่อสุขอนามัยช่องปากที่เหมาะสมที่สุด และป้องกันการเกิดหินปูนได้อีกด้วย
คราบหินปูนบนฟัน คืออะไร ?
ไม่ว่าเราจะกินอะไรก็ตาม เศษอาหารบางชนิดก็จะติดอยู่ในฟันของเราเสมอ สิ่งเหล่านี้สามารถติดอยู่ในซอกฟันและนำไปสู่การเจริญเติบโตของแบคทีเรียได้ แบคทีเรียจะสร้างฟิล์มบาง ๆ บนฟัน ซึ่งเรียกว่าคราบพลัค เมื่อคราบพลัคถูกปล่อยทิ้งไว้โดยไม่ถูกกำจัดไป คราบพลัคจะยังคงเติบโตและแข็งตัวขึ้น และเมื่อคราบพลัคแข็งตัวจะเรียกว่า หินปูน หรือ Calculus
คราบหินปูนช่วยให้เกิดคราบพลัคมากขึ้น และสร้างคราบพลัคที่เกาะติดได้ง่าย สิ่งนี้สามารถเกิดขึ้นได้กับฟัน ระหว่างซอกฟัน ใกล้เหงือก และหลังปาก ซึ่งแปรงเข้าถึงได้ยาก คราบหินปูนนั้นมองเห็นได้ง่ายซึ่งแตกต่างจากคราบพลัค เนื่องจากเป็นการสะสมของแร่ธาตุ มักจะเปลี่ยนเป็นสีเข้มขึ้น จะเป็นสีเหลืองและสีน้ำตาลเมื่อมันแข็งตัว
การเจริญเติบโตของหินปูนสามารถนำไปสู่ปัญหาทางทันตกรรมอื่น ๆ ที่ร้ายแรงกว่าได้ง่าย ๆ หากปล่อยไว้ไม่เข้ารับการขูดหินปูน การสะสมของหินปูนจะทำให้คุณแปรงฟันและใช้ไหมขัดฟันได้ยากขึ้น ซึ่งอาจทำให้เกิดฟันผุและมีกลิ่นปากที่ไม่พึงประสงค์ แถมยังทำให้เกิดอาการเสียวฟันได้อีกด้วย
สาเหตุที่ทำให้เกิดคราบหินปูนบนฟัน ?
เศษอาหารและเครื่องดื่มที่ตกค้างจะยังคงอยู่ในปากของเราเป็นเวลานานหลังจากที่เรากินเข้าไป ทำให้เกิดแบคทีเรียสะสมจำนวนมาก ซึ่งสามารถเจริญเติบโตได้ด้วยน้ำตาลและแป้ง แบคทีเรียและคราบจุลินทรีย์เหล่านี้จะทำลายฟันและเป็นอันตรายต่อเหงือก คราบหินปูนหรือคราบพลัคคือส่วนผสมของแบคทีเรียที่เกาะติดกับผิวด้านนอกของฟัน ทำให้เกิดเป็นฟิล์มเคลือบฟันอีกที และทำให้ก่อตัวเป็นคราบหินปูนในอนาคตหากไม่ทำความสะอาดให้ดี เมื่อคราบหินปูนก่อตัวบนฟัน ยังจะกลายเป็นสถานที่ก่อตัวของแบคทีเรียอีกด้วย
เนื่องจากหินปูนจะทำให้คราบพลัคมีพื้นที่ในการเจริญเติบโตได้ดีขึ้น และคราบพลัคจะเติบโตขึ้นเมื่อสัมผัสกับน้ำลาย หากไม่กำจัดออกโดยการแปรงฟันและใช้ไหมขัดฟันทุกวัน คราบจุลินทรีย์จะติดเชื้อที่เหงือกและฟัน เมื่อคราบจุลินทรีย์กลายเป็นหินปูน ทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะต้องทำการขจัดคราบออกหรือที่เรียกว่าการขูดหินปูนนั้นเอง
อาหารที่ช่วยในการสร้างหินปูนได้เร็วยิ่งขึ้น
คงไม่มีใครอยากที่จะมีหินปูนมาก ๆ ดังนั้นควรหลีกเลี่ยงอาหารที่มีน้ำตาลความเข้มข้นสูง ซึ่งหากไม่ทำความสะอาดฟันให้ดี แบคทีเรียต่าง ๆ ที่มีความชื่นชอบน้ำตาลอยู่แล้วจะทำให้สามารถสร้างคราบพลัคหรือหินปูนตามมานั้นเอง ซึ่งหมายความว่าลูกกวาด ไอศกรีม เค้ก ล้วนเป็นอาหารที่ส่งเสริมการก่อตัวของหินปูน ควรหลีกเลี่ยงหรือรับประทานในปริมาณที่พอเหมาะเพื่อลดการก่อตัวของหินปูน
หากไม่สามารถหลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่มีน้ำตาลสูงได้ ก็จำเป็นจะต้องแปรงฟันเป็นประจำหลังจากรับประทานอาหารเข้าไป ต้องกำจัดน้ำตาลออกจากผิวฟันให้ได้มากที่สุดเพื่อจะช่วยป้องกันการก่อตัวของหินปูน และยังช่วยลดปัญหากลิ่นปาก โรคเหงือก ฟันผุ และปัญหาสุขภาพฟันอื่น ๆ ได้อีกด้วย
4 วิธีในการป้องกันหินปูน
เมื่อหินปูนก่อตัวบนฟันของคุณแล้ว ไม่ใช่เรื่องง่ายที่คุณจะสามารถกำจัดหินปูนออกด้วยตนเอง วิธีเดียวที่จะขจัดคราบหินปูนออกได้คือต้องได้รับการรักษาจากทันตแพทย์ ซึ่งสามารถเข้ามารับการขูดหินปูนได้ที่ ดีโอ้ เดนทัล คลินิก ซึ่งจะใช้เครื่องมือพิเศษเพื่อขูดหินปูนออกจากทุกส่วนของปาก แต่อย่างไรก็ตามไม่มีใครอยากไปขูดหินปูนอยู่บ่อย ๆ ดังนั้นการป้องกันง่ายกว่าการรักษาอย่างแน่นอน เรามี 4 วิธีในการป้องกันหินปูน ที่จะทำให้การเกิดคราบหินปูนลดลงอย่างแน่นอน
- แปรงฟันและใช้ไหมขัดฟันทุกวัน อย่าลืมว่าควรแปรงฟันวันละสองครั้ง ครั้งละประมาณ 2-3 นาที และแปรงฟันให้สะอาดในบริเวณที่เข้าถึงยาก เนื่องจากเป็นแหล่งเพาะเชื้อโรคได้ง่าย และการใช้ไหมขัดฟันจะช่วยขจัดเศษอาหารที่ติดอยู่ระหว่างฟัน
- เลือกยาสีฟันควบคุมหินปูนและฟลูออไรด์ เพราะฟลูออไรด์จะช่วยซ่อมแซมความเสียหายของเคลือบฟัน และยาสีฟันบางชนิดก็มีส่วนผสมที่ต่อสู้กับแบคทีเรียได้ดี ดังนั้นควรเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ตามที่ทันตแพทย์แนะนำจะดีที่สุด
- บ้วนปากทุกวันด้วยน้ำยาบ้วนปาก ควรใช้น้ำยาบ้วนปากทุกวัน การบ้วนปากด้วยน้ำยาบ้วนปากที่ช่วยกำจัดแบคทีเรียเป็นเวลา 30 วินาทีสามารถช่วยรักษาปากให้สะอาด และช่วยต่อสู้กับแบคทีเรียที่ทำให้เกิดคราบพลัค น้ำยาบ้วนปากจะเข้าไปทำความสะอาดในช่องปากที่แปรงฟันไม่สามารถเข้าถึงได้
- ทำความสะอาดช่องปากหลังจากรับประทานอาหารทันที อาหารที่มีน้ำตาลและแป้งจะช่วยให้เชื้อโรคเจริญเติบโตได้เร็วขึ้น ดังนั้นควรทำความสะอาดฟันทันทีหลังรับประทานอาหาร เพื่อให้แน่ใจว่าไม่มีเศษอาหารเหลือให้แบคทีเรียกิน
สรุป
การเกิดหินปูนสามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน ไม่ว่าคุณจะดูแลสุขภาพช่องปากดีแค่ไหนก็ตาม แต่การดูแลสุขภาพช่องมากให้ดีที่สุดก็สามารถช่วยลดการเกิดคราบหินปูนให้เกิดช้าลงได้ สิ่งสำคัญคือต้องรักษาสุขอนามัยช่องปากที่ดีเพื่อป้องกันการสะสมของคราบพลัค ควรแปรงฟันให้สะอาดอย่างน้อยวันละสองครั้ง และใช้ไหมขัดฟันทุกวันเพื่อช่วยขจัดคราบจุลินทรีย์ที่อยู่ระหว่างฟัน สิ่งที่สำคัญคือควรที่จะเข้าพบทันตแพทย์ทุก ๆ 6 เดือนหรือ 1 ปี เพื่อให้ทันตแพทย์ตรวจดูหินปูน และกำจัดหินปูนออกเพื่อลดปัญหาในช่องปากและลดปัญหากลิ่นปากได้อีกด้วย
